Diferencia entre revisiones de «Wiktionary:Verbos:Aymara»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Wikcionario:Verbos:Aymara trasladada a wikcionario:Verbos:Aymara: Converting page titles to lowercase
Sin resumen de edición
Línea 281:
 
[[http://www.aymara.org/arusa/piwra/piwra.php?x=Verbos&y=Aymara-%3ECastellano&enter=Obtener+Vocabulario| aymara.org verbos]]
 
 
== Algunos Verbos ==
 
 
== '''A''' ==
 
achikaña=rogar
 
achjaña=morder
 
achuña=madurar
 
ajlliña=escoger
 
akulliña=masticar coca
 
alaña=comprar
 
aliña=crecer(vegetales)
 
allintaña=enterrar
 
allsuña=desenterrar
 
alxaña=vender
 
amtaña=recordar
 
amuyuña=prevenir
 
apaltaña=bailar
 
apaña=llevar
 
apaqaña=bajar algo
 
aparaña=despoja
 
apayaña=enviar
 
aptaña=levantar
 
arkaña=seguir
 
armjaña=olvidar
 
arsuña=hablar
 
arxaña=molestar
 
asaña=llevar recipiente
 
askichaña=arreglar
 
atintaña=cerrar construindo un muro
 
atipaña=ganar
 
atiraña=abrir deshaciendo un muro
 
awatiña=pastorear
 
ayaña=llevar palos
 
ayiña=ir en grupo
 
 
== '''Ch''' ==
 
ch'allaña=salpicar
 
ch'amuña=chupar
 
ch'aquña=comer
 
ch'armiña=guiñar
 
ch'axmiña=molestar
 
ch'iwraña=estrujar
 
ch'iyaña=desgarrar
 
ch'ukuña=coser
 
ch'uqaña=amarrar
 
ch'uwaña=escurrir
 
chhallmaña=desmenuzar allanando la tierra
 
chhaqhaña=perder
 
chhaxnaña=buscar en medio de un labrado
 
chhaxraña=peinar
 
chhukulliña=calambre
 
chinuña=atar
 
chipiña=alegrar
 
chulluña=remojar
 
churaña=dar
 
chutaña=marcar
 
== '''I''' ==
 
ikiña=dormir
 
imaña=ocultar
 
iraña=llevar cosas pequeñas en una mano
 
irpaña=conducir gente
 
irtaña=recoger
 
ist'aña=escuchar
 
ituña=cargar objetos con ambos brazos
 
iwxaña=rogar, jachaña=llorar
 
 
== '''J''' ==
 
jakaña=vivir, jakhuña=contar
 
jakiña=encontrar
 
jalaña=correr
 
jalaqaña=caer un objeto
 
jallmuña=comer sin masticar
 
jallpiña=lamer
 
jalxaña=separar
 
jamp'atiña=besar
 
jaqichaña=casar
 
jaquña=arrojar
 
jariña=lavar
 
jark'aña=proteger
 
jasiña=comezón
 
jat'iña=rascar
 
jaxsaña=miedo
 
jaxskataña=ahogar
 
jaychjaña=atragantar
 
jaytaña=dejar
 
jik'iña=arrancar
 
jilaña=crecer
 
jiphiqaña=echarse
 
jiskhaña=jalar
 
jiskhiña=averiguar
 
jist'aña=cerrar
 
jist'araña=abrir
 
jithiña=deslizar
 
jiwaña=morir
 
jiwayaña=matar
 
juchhantaña=sorber
 
junt'uchaña=calentar
 
junuña=insertar
 
jurqiña=escarbar el suelo
 
jutaña=venir
 
 
 
== '''K''' ==
 
k'uphaña=arar
 
k'utaña=golpear
 
katsuña=coger
 
katuqaña=recibir
 
khariña=cortar carne
 
kharkhatiña=temblar
 
khistuña=masticar
 
khiwiña=agitar
 
khutuña=masticar granos tostados
 
khuyuña=silvar
 
killpiña=arrodillar
 
kuchjaña=cortar tejido
 
kutiña=volver
 
 
 
 
== '''L''' ==
 
lakiña=agrupar
 
laruña=reír
 
lat'xaña=montar
 
liq'intaña=tocar la puerta
 
liwaña=alimentar
 
liwiña=arrojar
 
llamaysuña=cosechar
 
llullaña=engañar
 
llullumiña=bailar
 
llunkuña=pulir
 
llupantaña=entupir
 
luqaña=servir
 
luraña=hacer
 
luxriña=cavar
 
 
 
== '''M''' ==
 
malliña=probar comida
 
mamuña=comer sin masticar
 
mantaña=entrar
 
mat'aqiña=dar cozes
 
mayiña=pedir
 
miraña=reproducir
 
mistuña=salir
 
mukhiña=oler
 
munaña=querer
 
musiña=cuidar
 
musphaña=estar estupefacto por causa de algo
 
muyukipaña=rodear
 
 
 
== '''N , Ñ''' ==
 
nakhaña=arder
 
Ñatuña=amasar
 
nukhuña=empujar
 
Ñusuña=podrir
 
nuwaña=pelear
 
 
 
== '''P''' ==
 
p'usuntaña=hinchar
 
pachjaña=dividir con las manos
 
pakiña=romper sólidos (quebrar)
 
parlaña=hablar
 
phallaña=reventar
 
phawaña=sembrar granos
 
phayaña=cocinar
 
phichaña=quemar(fuego rápido)
 
phiskuña=frotar
 
phuqhaña=llenar
 
phusaña=soplar
 
pichaña=barrer
 
pirqaña=construir pared
 
puquña=madurar un fruto
 
puriña=llegar
 
 
 
== '''Q''' ==
 
q'alluña=trozar
 
q'aptaña=apretar con la mano
 
q'asaña=gritar
 
q'aspaña=chamuscar
 
q'ultintaña=tomar líquidos ansiosamente haciendo vibrar la garganta
 
q'upaña=apretar
 
q'uq'intaña=destruir
 
qalltaña=comenzar
 
qariña=cansar
 
qataña=arrastrar
 
qhantaña=alumbrar
 
qhatiña=cocer
 
qhawaña=vigilar
 
qhispiña=escapar
 
qhulliña=arar
 
qhumaña=abrazar
 
qillqaña=escribir
 
qimiña=apoyar
 
qiswaña=bailar
 
 
 
== '''S''' ==
 
samaraña=descansar
 
samkaña=soñar
 
saña=decir
 
saraña=ir
 
saraqaña=bajar,caminando
 
sart'aña=visitar
 
sataña=sembrar batatas
 
sayjaña=detener
 
sayt'aña=levantar
 
sisaña=satisfazer de comida
 
sixsiña=escocer
 
sulluña=abortar
 
suwaña=agotar
 
suyaña=esperar
 
 
== '''T''' ==
 
t'aqaña=romper por tensión(cuerdas)
 
t'axlliña=aplaudir
 
t'ijtaña=correr
 
t'it'uña=engañar
 
t'ixiña=forrar
 
t'uruña=comer tostado
 
takintaña=patear
 
taksuña=pisotear
 
thalaña=sacudir
 
thallmaña=rebuscar
 
thaqhaña=buscar
 
thawthiña=hablar de cualquier manera
 
thixiña=freir
 
thujsaña=apestar
 
thupaña=limar
 
thuqsuña=saltar
 
thuquthaltaña=bailar
 
tinkiña=caer una persona que estaba de pie
 
tipusiña=encolerizar
 
tukuña=terminar
 
tumantaña=rodear
 
tumpaña=extrañar(nostalgia)
 
tuqiña=reñir
 
tuyuña=flotar
 
 
 
 
== '''U''' ==
 
uchaña=poner
 
ullaña=leer
 
umaña=beber
 
uñiña=odiar
 
uñjaña=ver
 
uñtaña=mirar
 
unxtaña=mover
 
urquraña=padecer
 
usuña=doler
 
usuntaña=enfermar
 
utachaña=construir casa
 
utjaña=existir
 
 
 
== '''W''' ==
 
wakiña=concertar
 
wallaqiña=hervir
 
wankaña=cantar
 
waqichaña=distribuir
 
warakuña=asustar
 
warantaña=echar líquido
 
warariña=chillar
 
warkuña=colgar
 
wat'aqiña=patalear
 
wayjaña=jalar
 
wayt'aña=jalar
 
wayuña=cargar líquido
 
williña=desparramar
 
wiskaña=mendigar
 
 
 
== '''Y''' ==
 
 
yatichaña=enseñar
 
yatiña=saber
 
yatiqaña=aprender
 
[http://aymara.org/arusa/conjugador.php?wirpu=yuri%F1a&enter=conjugue yuriña=nacer]